स्कटनेपाल युके ,
शिव न्यौपाने शब्दकोश ज्ञानको अदम्य शक्तिशाली साम्राज्य हुन्। उनी अष्ट्रेलियाको इतिहासमा पहिलो नेपाली मूलका शब्दकोश लेखक हुन्। त्यसैले उनी अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपालको गौरव हुन्।
– नेपालका सार्वजनिक विद्यालयहरूले लेखक शिव न्यौपानेको जीवनी कथालाई आफ्नो परीक्षा प्रश्नपत्रमा समावेश गरेर उनलाई ठूलो सम्मान प्रदान गरेका छन्। यस सम्मानलाई शिव न्यौपानेले आफ्नो फलाङ खाद्य शब्दकोश को लागि महत्वपूर्ण समर्थनको रूपमा व्याख्या गर्दै, यो उपलब्धि आफ्नो जीवनको सबैभन्दा ठूलो सम्मान मान्नुभएको छ।
शिव न्यौपाने, जसको जन्म गल्याङ नगरपालिका, स्याङ्जा मा भएको हो, नेपालको पहिलो खाद्य शब्दकोश प्रस्तुत गरेर नेपालको सांस्कृतिक धरोहरलाई विश्वभर चिनाउने उद्देश्य राखेका छन्। उनले यस अवसरमा भने, “मलाई गर्व छ कि मेरो जीवनी र कार्यलाई विद्यालयहरूले मान्यता दिएका छन्। यसले मेरो कामलाई अझ ठूलो प्रेरणा दिनेछ र भविष्यमा खाद्य शब्दकोशको कामलाई अझ प्रभावकारी बनाउन मद्दत गर्नेछ।”
उनका अनुसार, फलाङ खाद्य शब्दकोश नेपालको खानपान संस्कृतिलाई प्रवर्द्धन गर्ने र संसारभरिका पाठकहरूलाई नेपाली खाद्य परम्परा र विशेषता बारेमा बुझ्नमा सहायता पुर्याउने एक महत्त्वपूर्ण प्रयास हो।
त्यसैगरी, अष्ट्रेलियाका पूर्व प्रधानमन्त्री स्कट मोरिसनले पनि शिव न्यौपानेको बहुसांस्कृतिक खाद्य शब्दकोशलाई सकारात्मक प्रतिक्रिया दिएका छन्। उनले २०२१ मा आफ्नो कार्यकालमा यो शब्दकोशको सराहना गर्दै नेपालको खाद्य संस्कृति र परम्पराको संरक्षण र प्रवर्द्धनमा यसको योगदानलाई महत्त्वपूर्ण मानिएको छ।
शिव न्यौपानेको यो योगदान नेपालका विद्यालयहरूमा अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीहरूको लागि प्रेरणाको स्रोत बन्ने विश्वास व्यक्त गरिएको छ। फलाङ खाद्य शब्दकोश आजको युवा पुस्तालाई नेपाली खाद्य संस्कृतिका महत्त्वपूर्ण पक्षहरू बुझ्न र सराहना गर्न प्रोत्साहित गर्दै, नेपालको सांस्कृतिक धरोहरको संरक्षणमा योगदान पुर्याइरहेको छ। शिव न्यौपाने एक प्रख्यात लेखक हुन्, जसले अन्य धेरै प्रकाशनहरूसँगै फलाङ अंग्रेजी शब्दकोश पनि लेखेका छन्। सन् २०१५ मा, उनले अष्ट्रेलियाली राजनीतिज्ञ रिचर्ड मार्ल्सबाट प्रशंसापत्र प्राप्त गरे, जो हाल अष्ट्रेलियाका उपप्रधानमन्त्री हुन्, अष्ट्रेलियाको इतिहासमा शब्दकोश लेख्ने पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीको रूपमा उनको अभूतपूर्व उपलब्धिको सम्मान पाए। त्यस्तै, शिवले समाजमा आफ्नो साहित्यिक योगदानको लागि राष्ट्रिय गौरव पुरस्कार र पृथ्वी उत्कृष्टता पुरस्कार जस्ता प्रतिष्ठित पुरस्कारहरू प्राप्त गरेका थिए। विगत पच्चीस वर्षमा, शिव न्यौपानेले विभिन्न पत्रपत्रिकाहरूको लागि स्तम्भकारको रूपमा आफूलाई स्थापित गरेका छन् र हाल अमेरिकी पत्रपत्रिकाहरू र अष्ट्रेलियाली पत्रपत्रिका र ब्लगहरूमा योगदान पुर्याउँछन्। उल्लेखनीय कुरा के छ भने, शिवले नेपाली सुपरस्टार राजेश हमाल, बलिउड सुपरस्टार आमिर खान, नासाका विशिष्ट पदक विजेता वैज्ञानिक नील डेग्रास टायसन, अमेरिकी लेखक कर्नेल वेस्ट र बेलायती लेखक डगलस मुआरे जस्ता प्रमुख व्यक्तित्वहरूसँग कुराकानी गरेका थिए। शिवले नेपाली मूलका बीबीसी मास्टर शेफ सन्तोष शाह र विश्व प्रसिद्ध शेफ गोर्डन रामसेसँग पनि अन्तरक्रिया गरेका छन्। संक्षेपमा भन्नुपर्दा, शिव न्यौपाने पाककला र शब्दकोश दुवैमा विशेषज्ञता भएका बहुआयामिक व्यक्ति हुन्।
– By Kushal Bhattarai.