काठमाडौं । यही जुलाई ३ मा नागपुरमा २५ वर्षीय युवकको हृदयघातका कारण मृत्यु भएको थियो । प्रहरीले युवकको खल्तीबाट भियाग्राको चक्की फेला पारेको छ । उनले भियाग्राको ओभरडोज सेवन गरेको प्रहरीको आशंका छ । त्यसपछि होटलमा प्रेमिकासँग सम्बन्ध राख्दा उनलाई हृदयघात भएको थियो ।
जुन ४ मा उत्तर प्रदेशको प्रयागराजमा घण्टौं इरेक्शन अर्थात् यौन उत्तेजना र दुखाइको कारण समस्यामा परेका २८ वर्षीय पुरुषको दुईपटक शल्यक्रिया गरिएको थियो । केही महिनाअघि बिहे गरेका यी युवकले साथीको सल्लाहमा भियाग्राको ओभरडोज लिन थालेका थिए ।
यी दुवै घटनाले निलो चक्की अर्थात् भियाग्राको बारेमा मानिसहरूमा गलत जानकारी रहेको देखाउँछ। भियाग्रालाई सामान्यतया सेक्स पावर बढाउने औषधि मानिन्छ, तर यो पूर्ण सत्य होइन। भियाग्राले हाम्रो शरीरमा के गर्छ र यससँग सम्बन्धित के गलत जानकारी फैलाइन्छ भन्ने जान्नुहोस् ।
सन् १९८९ मा अमेरिकी औषधि कम्पनी फाइजरको टोलीले एनजाइना अर्थात् मुटुको रोगको उपचार गर्ने औषधि बनाउने काम गरिरहेको थियो । एनजाइना एक यस्तो अवस्था हो जसमा मुटुमा रगत आपूर्ति गर्ने नसाहरू साँघुरिन्छ, जसले छाती दुख्ने र सास फेर्न गाह्रो हुन्छ।
यस प्रयासमा फाइजरले नयाँ यौगिक सिल्डेनाफिल सिर्जना गर्यो र केही पुरुषहरूमा परीक्षण गर्यो। सिल्डेनाफिल क्लिनिकल परीक्षणहरूमा मुटुको दुखाइ कम गर्न असफल भयो। यस्तो अवस्थामा फाइजरले यो परियोजना समाप्त गर्ने मन बनाएको थियो तर त्यसपछि मात्र ट्रायलमा संलग्न व्यक्तिहरूमा यसको फरक प्रभाव परेको थाहा भयो।
वास्तवमा, परीक्षणमा भाग लिने अधिकांश पुरुषहरूले यो औषधिबाट इरेक्शन अर्थात यौन उत्तेजना महसुस गरे र यसले धेरैको यौन जीवनमा पनि सुधार ल्यायो। अर्थात् फाइजरले मुटुमा रगतको सही प्रवाहका लागि जुन औषधि बनाएको थियो, त्यो औषधिले लिंगको नसाका लागि काम गर्यो ।
यी नतिजाहरू पछि, फाइजरले इरेक्टाइल डिसफंक्शन अर्थात् पुरुष नपुंसकताको समस्या समाधान गर्न प्रयोगहरू सुरु गर्यो। कम्पनीले सन् १९९६ मा यो औषधिको पेटेन्ट पाएको थियो । सन् १९९७ मा उसले युएस फूड एण्ड ड्रग एडमिनिस्ट्रेशन (एफडीए) मा इजाजतपत्रका लागि आवेदन दियो।
२७ मार्च, १९९८ मा एफडिएले चिकित्सा प्रयोगको लागि सिल्डेनाफिल भनिने औषधिलाई अनुमोदन गर्यो। सिल्डेनाफिलको ब्रान्ड नाम भियाग्रा हो। अप्रिल १९९८ मा, पुरुष नपुंसकताको उपचार गर्न प्रयोग गरिने औषधि भियाग्रा अमेरिकी मेडिकल स्टोरहरूमा पुग्यो।
भियाग्राको प्रयोगले शरीरमा के असर गर्छ? भारतीय अखबार दैनिक भास्करले यौनविद् तथा यौन शिक्षाविद् डा. यशवन्त ढवलेलाई सोही प्रश्न सोधेको थियो । डा यशवन्तले भने, ‘भियाग्राको प्रयोगले लिंगमा रगतको प्रवाह बढाउँछ, जसले गर्दा लिंगमा इरेक्शन हुन्छ।’
चिकित्सकहरूले भियाग्रा लिन कसलाई सिफारिस गर्छन्? यसबारे डा. यशवन्तले ७०-८० प्रतिशत पुरुषमा यौन समस्या मानसिक हुने भएकाले भियाग्रा सिफारिस नगर्ने बताए । यो केवल २०-३० प्रतिशत मानिसहरूलाई प्रयोगको लागि सिफारिस गरिएको छ जसलाई इरेक्शन सम्बन्धित साँच्चै गम्भीर समस्याहरू छन्।
डा. यशवन्तले नागपुरमा भियाग्राको ओभरडोजबाट मृत्यु र प्रयागराजमा केही घन्टाको इरेक्शन हुनुको कारण एक व्यक्तिले मेडिकल स्टोर वा कालोबजारीबाट १०० मिलीग्रामसम्मको भियाग्राको ओभरडोज लिएकाले भएको बताए । सामान्यतया डाक्टरहरूले २०-२५ मिलिग्राम भियाग्रा लिन सिफारिस गर्छन्।
डा यशवन्तका अनुसार पुरुषमा इरेक्टाइल डिसफंक्शन वा नपुंसकताको सामना गर्न वा यौन क्षमता बढाउन भियाग्राको प्रयोग गरिन्छ। भियाग्रा खाँदा पुरुषको लिंगमा अस्थायी रूपमा रगतको प्रवाह बढ्छ। अर्थात् यसका कारण पुरुषको यौन क्षमता अस्थायी रूपमा सक्रिय हुन्छ ।
विज्ञहरूका अनुसार भियाग्राको प्रभाव यसलाई लिएको २०-२५ मिनेटपछि सुरु हुन्छ र करिब २ घण्टासम्म रहन्छ। यसलाई या त ट्याब्लेटको रूपमा लिइन्छ वा सिधै नसमा इन्जेक्सन गरिन्छ। विज्ञहरुका अनुसार डाक्टरको सल्लाहबिना भियाग्राको प्रयोग गर्नुहुँदैन । भियाग्रा महिलाहरूमा हुने यौन दुर्बलताको उपचारमा प्रभावकारी छ कि छैन भन्ने कुरा अझै स्पष्ट भइसकेको छैन।
वास्तवमा, भियाग्रा बनाउनको पछाडिको विचार शरीरमा नाइट्रिक अक्साइड निस्कने कारणले मुटुको मांसपेशीमा रगतको प्रवाह बढाउनु थियो। केमिकल नाइट्रिक अक्साइडले शरीरका मांसपेशीहरूलाई आराम दिन्छ, मांसपेशीहरू शिथिल हुनाले तिनीहरूतर्फ रगतको प्रवाह बढ्छ।
यो रसायन यौन उत्तेजनाको समयमा शरीरमा प्राकृतिक रूपमा निस्कन्छ, जसले लिंगको मांसपेशीतर्फ रगतको प्रवाह बढाउँछ, जसले यौन उत्तेजना अर्थात् इरेक्शन निम्त्याउँछ। भियाग्रा खाँदा शरीरमा नाइट्रिक अक्साइडको मात्रा बढ्छ, तर यसले मुटुभन्दा लिंगको मांसपेशीलाई बढी असर गर्छ, त्यसैले भियाग्रा खाँदा पुरुषमा यौन उत्तेजना हुन्छ ।
भियाग्राको बारेमा मानिसहरूको दिमागमा धेरै गलत जानकारी छ। उदाहरणका लागि, धेरैजसो मानिसले सेक्स पावर बढाउन भियाग्रालाई सेक्स टनिक ठान्छन् तर चिकित्सा विज्ञहरूका अनुसार त्यस्तो होइन । भियाग्राले न त मानिसमा सेक्सको चाहना बढाउँछ, न त यो औषधि सेवनले सेक्सको इच्छा उत्पन्न हुन्छ । यसले नपुंसकता पनि निको गर्दैन ।
विज्ञहरू भन्छन् कि भियाग्राले लिंग शिथिल हुँदा आफैंले उत्तेजना दिन्छ भन्ने सोच्नु गलत हो। भियाग्राले मात्र उनीहरूलाई मद्दत गर्छ जसलाई आफ्नै यौन उत्तेजना छ तर सन्तोषजनक यौन सम्बन्धको लागि पर्याप्त समय टिक्दैन। भियाग्राले गर्भावस्थालाई रोक्दैन र एचआईभी जस्ता यौन संचारित रोगहरूको फैलावटलाई पनि रोक्दैन।
विज्ञहरूका अनुसार मानिसहरू भियाग्रालाई पार्टी ड्रगको रूपमा सोच्ने गर्छन् तर यो सोच पूर्ण रूपमा गलत छ। सामान्यतया डाक्टरहरूले भियाग्राको २५-३० मिलीग्रामको खुराक लिन सिफारिस गर्छन्। एक दिनमा भियाग्राको एक भन्दा बढी ट्याब्लेट लिनु हुँदैन।
उदाहरणका लागि, प्रयागराजका एक युवकले एक दिनमा २५० मिलीग्राम भायग्राको ओभरडोज लिएका थिए, जुन यसको नियमित खुराकभन्दा झण्डै ८ गुणा बढी हो।
भायग्राको ओभरडोजका कारण प्रयागराजका युवकलाई प्रियापिज्म नामक समस्या भएको थियो, यस्तो अवस्थामा लिंगमा केही घण्टासम्म इरेक्शन रहन्छ र धेरै पीडा हुन्छ । यदि उपचार नगरिएमा व्यक्ति स्थायी रूपमा नपुंसक बन्न सक्छ।
सरकारले भियाग्राको बिक्रीमा थप कडा नियम बनाउनुपर्ने विज्ञहरुको भनाइ छ । केमिस्ट पनि यसको बिक्री को लागी अधिक जिम्मेवार हुन आवश्यक छ। अहिले धेरै औषधि कम्पनीहरूले भियाग्रा जस्तै ट्याब्लेटहरू बनाउन थालेका छन् – जसको नाम काभेर्टा, मेगालिस, सुहागरा, भिगोरा, आदि हो। भारतमा धेरै जेनेरिक औषधिहरू उपलब्ध छन् जसले भियाग्रा जस्तै काम गर्दछन्।
यौन उत्तेजना बढाउने औषधि भियाग्राले आउनेबित्तिकै ठूलो सफलता पायो । यसको सुरुवातको पहिलो तीन महिनामा, अमेरिकामा ३ मिलियन मानिसहरूलाई डाक्टरहरूले भियाग्रा लिन सल्लाह दिए।
भियाग्राको लोकप्रियता यस्तो थियो कि विश्वव्यापी बिक्री सुरु हुनुअघि नै कालोबजारीमार्फत इजरायल, पोल्याण्ड, साउदी अरबमा औषधिको मूल मूल्यभन्दा पाँच गुणा बढी मूल्यमा बिक्री भइरहेको थियो । त्यसबेला भियाग्राको मूल्य लगभग १० डलर थियो।
अमेरिका बाहिर पाइला टेक्ने बित्तिकै यो औषधिले सफलताको नयाँ कथा लेख्यो । औषधि आधिकारिक रूपमा सेप्टेम्बर १९९८ मा युरोपमा सुरु भएको थियो। यसको सुरुवातको दुई वर्ष भित्र, भियाग्राको वार्षिक आम्दानी एक अर्ब डलर नाघेको थियो।
एक अनुमान अनुसार, २००८ सम्म, यसको सुरुवातको १० वर्ष भित्र, विश्वभर ३५ मिलियन भन्दा बढी पुरुषहरूले यसलाई प्रयोग गरेका थिए।